Synagoga w Krzepicach, fot. R. Miernik dla 'Smutne Synagogi’

Historia pewnej plotki

Żeby opowiedzieć Wam historię Krzepic, musiałam przekopać się głębiej, bo nie ma wiele opracowań. Dotarłam do dokumentów Urzędu Śledczego Kielcach, które opisują zajścia związane z Krzepicami oraz Truskolasami – znajdującymi się 15 km dalej.

18 stycznia 1936 dochodzi do zamachu bombowego na bożnicę w Truskolasach. Tego samego dnia zgłoszono policji ograbienie kościoła w Truskolasach. Doszło do zrabowania pieniędzy, ale także „zerwania korony z obrazu, pogięcia monstrancji i stłuczenia skarbony”.

21 stycznia próbowano podpalić bożnicę w Miedźnie. Sprawców nie ustalono, ale podejrzenia padły na działaczy coraz silniejszego Stronnictwa Narodowego [dalej: SN]. Było to spowodowane tym, że do ekscesów antyżydowskich dochodziło od początku roku systematycznie – zawsze przed dniem targowym. Do napadu na kościół doszło na kilka godzin przed cotygodniowym targiem, na którym znajdowało się ponad 2000 osób.

Obrabowanie kościoła miało być odwetem Żydów za napad na ich bożnicę. Plotka szybko rozeszła się po targowicy. Rozjuszeni ludzie przewrócili z impetem 2 stragany żydowskie i wówczas rozległy się krzyki tłumu, że Żydzi napadli na kościół. Policja próbująca rozpędzić wściekły tłum została zaatakowana kamieniami i zwyzywana od „żydowskich pachołków”.

Sprawcy zamieszek zbiegli z targowicy i rozpraszając się po okolicy w kilkuosobowych grupkach, atakowali Żydów i wybijali okna w ich domach i sklepach. Do ataków doszło także w pobliskich Jaciskach, Janikach, Krzepicach i Kłobucku, przy czym udało się ustalić, że w samym Kłobucku wybito 47 szyb w oknach domów żydowskich, a Truskolasach – 250 szyb.

19 stycznia 1936 r. w Krzepicach odbyło się spotkanie, na którym do tłumu przemawiał działacz S.N., który zapewniał Krzepiczan o „wyrwaniu Polski z rąk grabieżców sanacji i Żydów”.

1 lutego 1936 policjanci ustalili, że kościół okradł polski robotnik i sympatyk SN – Walenty Młynarczyk, skuszony chęcią zysku. Nie miało to jednak znaczenia, bo ekscesy antyżydowskie miały miejsce dalej – do 6 lutego 1936 r. ich ofiarą padło 45 Żydów.

__________________________________________________________________

Galeria: